İçindekiler
SPK tarafından uygulanan brüt takas cezası nedir? Borsa’da spekülatif hareketleri önlemek amacıyla SPK ve Borsa İstanbul tarafından çeşitli tedbirler uygulanmaktadır. Brüt takas uygulamasının da aslında ceza değil de spekülatif hareketleri önlemeye yönelik bir tedbir olarak nitelendirilmesi daha doğrudur.
Borsada yatırım yapan kişilerin bakiyeleri Takasbank tarafından izlenerek aynı gün içerisinde alış ve satışların toplamları gün sonunda mahsup edilerek net bakiyeye göre aracı kurum borçlandırılır veya alacaklandırılır. Diyelim ki siz yatırım hesabınıza 1000 TL yatırdınız bu 1000 TL ile borsada işlem yapmaya başlayacaksınız, sizin gün içerisinde yaptığınız hisse alım ve satım işlemleri Takasbank üzerinden gerçekleşir. Gün sonunda yaptığınız bütün alım ve satımlar Takasbank nezdinde netleştirmeye tabi tutulur ve bakiyeniz T+1 ‘e alınır. Örneğimizden devam etmek gerekirse yatırım hesabınıza 1000 TL yatırdınız ve bir hisseden 30 TL kazanç sağlayarak hisseyi sattınız. Yatırım bakiyeniz 1030 TL oldu lakin bu para henüz Takasbank’ta netleştirmeye tabi tutulmadığı için nakit olarak kullanabileceğiniz bir para değil. Fakat siz Takasbank nezdinde bulunan bu paranız ile (1030 TL) başka hisseler alıp satmaya devam edebilirsiniz. İşte brüt takas uygulaması burada önem kazanıyor. Brüt takas uygulamasında olan bir hisseyi aynı gün alırsanız aynı gün satışını gerçekleştiremiyorsunuz. Diyelim ki 1000 TL attınız ve brüt takas uygulamasında olan bir hisseyi satın aldınız. O hisseyi aynı gün satamayacak en erken ertesi gün satabileceksiniz.
Brüt Takas uygulamasının ne kadar süreceğine Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından karar verilir.
Seans içerisinde brüt takas uygulaması verilmesi mümkün değildir. Brüt takas uygulaması genellikle seans sonunda Kamuoyu Aydınlatma Platformunda (KAP) yayımlanan bir duyuru ile başlatılır.
Bu soruya kesin yanıt vermek güç olmakla beraber brüt takas uygulaması ile beraber hissenin günlük hacimlerinde azalmalar olur. Bu da özellikle brüt takas uygulamasının ilk günlerinde hisse fiyatına olumsuz yansıyabilir. Fakat bu uygulamanın yatırımcıyı korumaya yönelik bir uygulama olduğu unutulmamalıdır.