Borsada Vadeli İşlem Yapılır Mı? İlk ortaya çıktığı zamanlar göz önüne alındığında borsada herhangi bir vadeli işlem söz konusu değildi. Gerek teknolojik altyapının yetersizliği gerekse yeni kurulan bir alan olmasından kaynaklı olarak bilgi eksikliği yaşanması bu alanda yapılan çalışmaların bugün için çok temel ve basit sayılabilecek işlemlerle sınırlı olmasına sebebiyet vermiştir.
Borsada günümüz teknolojisinin verdiği rahatlıkla çok daha fazla işlem yapılabilmektedir. Teknolojinin süreçleri bu kadar hızlandırdığı borsa haricinde fazla bir alan bulunmamaktadır. Terimsel olarak bakıldığında, firmaların halka verdiği hisseler sonucunda kendisine sermaye yarattığı pazara verilen isim olan borsa; temelde bu hisselerin anlık olarak satışıdır. Teknolojinin verdiği ilerlemeler ve işlem yapanların beklentiler üstünden hisselerini takas etmeleri ise vadeli işlemlerin ortaya çıkartmıştır.
Borsada, ilk çıktığı zamanlardan itibaren, temel işlem olarak anlık işlemler baz alınmaktadır. İşlem hacimlerinde bu değerler üzerinden yapılan kıyaslamalar, otoriteler tarafından ana kriter olarak kabul edilmektedir. Borsada 2. derece işlemler olarak görülen vadeli işlemler ise, terim olarak kontratlar, beklentiler üzerinden işlem yapılan bir sektörde kaçınılmaz olarak ortaya çıkmıştır. Belirli bir süre sonucunda, vade sonunda, elindeki varlıkların değerini tahmin etme ilkesine dayalı olarak oluşturulmuş bir strateji ile işlem yapılmaktadır.
Mevcut sistemde oluşturulan bu stratejiler, borsanın sürekli evrilmesine neden olmaktadır. İlk aşamada sadece hisselerin alış satışı, sonrasında belirli vadelerdeki değerlerin tahmin edilmesi üzerine kontratlar hazırlanması şeklinde devam etmiştir. Vade sonunda istenen hissenin doğrudan değeri tahmin edileceği gibi borsada çeşitli kriterler doğrultusunda oluşturulan puanlarda bu kontratların ana maddesi olabilir.
Aynı zamanda bu kontratlar sonucu görülmeden hisseler gibi satılması mümkündür. Kontratlar oluşturulurken belirli bir oranda güvence bedeli alınıp kontrat sonunda bedelin tamamının istenmesi ise kontatların daha az parayla daha yüksek getirilere imkan tanır. Borsada buna kaldıraçlı işlemler denir. İşlem getirilerinde kayda değer yükselme sağlayan kaldıraç piyasaları, büyük sermaye sahiplerinin ilgi alanına girmiş; yakın gelecekte hisse piyasasının önüne geçeceği tahmin edilmektedir. Türkiye gibi gelişen ülke piyasalarında riski yüksek olduğundan, belirli bilgi düzeyi sağlanıncaya kadar sıkı tedbirlere tabi tutulmaktadır.