Enflasyon Hedeflemesi Nedir?

Enflasyon

Enflasyon tüm dünya ekonomileri için yıllar yılı hep büyük bir problem olarak varlığını sürdüren bir ekonomik terimdir. Enflasyonun bir çok çeşidi ve bir çok tanımı olmasına karşın enflasyon tabiri çoğunlukla “talep enflasyonu” ile beraber anılır. Talep enflasyonu ise en basit tabiriyle bir ülkede üretimin tüketicilerin taleblerini karşılamaması durumudur.

Devletler yıllar yılı çok çeşitli araçlar ile enflasyon ile mücadeleye girişmiştir. Enflasyon ile mücadele için ekonomistler bir çok farklı teori geliştirmiştir. Enflasyon ile mücadelede Merkez Bankalarına düşen rol ise büyüktür.

Merkez Bankalarının nihai hedefinin fiyat ve para istikrarının sağlanması olduğu düşünüldüğünde, Merkez Bankalarının enflasyon ile mücadelede aktif bir rol almasının kaçınılmaz olduğu aşikardır.

Bu yazımızda Merkez Bankalarının fiyat istikrarını sağlamak için kullandığı bir ara hedef olarak Enflasyon Hedeflemesi kavramına değineceğiz.

Enflasyon Hedeflemesi Nedir?

Enflasyon hedeflemesi Merkez Bankalarının nihai hedefi olan fiyat istikrarını sağlamak amacıyla kullandığı bir ara hedeftir. Merkez bankaları enflasyon hedeflemesi ara hedefini kullandığında kendisine oransal olarak bir enflasyon hedefi belirler ve kamuoyuna da ilan edilen bu orana ulaşmak için politikalar yürütür.

Türkiye’de Enflasyon Hedeflemesi

Türkiye’de enflasyon hedeflemesi rejiminin alt yapıları 2001 yılında atılmıştır. Merkez Bankası 2002-2005 yılları arasında örtük enflasyon hedeflemesi rejimini kullanarak bir nevi enflasyon hedeflemesi ara hedefinin alt yapısını kurmuş 2006 yılında ise açık enflasyon hedeflemesine geçmiştir.

Enflasyon Hedeflemesinin Özellikleri

Bir ülkede enflasyon hedeflemesinin başarılı olabilmesinin ilk şartı ülkenin Merkez Bankasının bağımsız konumda olmasıdır. Ülke Merkez Bankaları enflasyon hedeflerini rasyonel belirlemeli ve bağımsız bir şekilde hedefe yönelik operasyonel hedeflemeleri gerçekleştirebilmelidir.

Diğer yandan enflasyon hedeflemesinin hiper enflasyon gibi çok yüksek oranlarda enflasyonunun gerçekleştiği ülkelerde başarılı sonuç vermesi beklenemez. Enflasyon hedeflemesi rejimi için ülkede gerçekleşen enflasyon oranının nispeten düşük bir seviyede olması gerekir.

Bir ülkede para ikamesi olarak bilinen dolarizasyon yüksek ise enflasyon hedeflemesinin başarıya ulaşma ihtimali de azalır.

Her şeyden evvel elbette enflasyon hedeflemesinin başarıya ulaşabilmesi için güçlü bir finansal sistem alt yapısı gereklidir.

Türkiye’de Hedeflenen ve Gerçekleşen Enflasyon Oranları

Türkiye’de yıllara göre hedeflenen ve gerçekleşen enflasyon oranları aşağıdaki şekildedir.

YIL

HEDEFLENEN

GERÇEKLEŞEN

2002	35	29,7
2003	20	18,4
2004	12	9,3
2005	8	7,7
2006	5	9,7
2007	4	8,4
2008	4	10,1
2009	7,5	6,5
2010	6,5	6,4
2011	5,5	10,4
2012	5	6,2
2013	5	7,4
2014	5	8,2
2015	5	8,8
2016	5	8,5
2017	5	11,92
2018	5	20,30
2019	5	11,84
2020	5	–
2021	5	–
2022	5	–