2008 Mortgage Emlak Krizi Nedir?

2008 Mortgage Emlak Krizi

2008 Mortgage Emlak Krizi Nedir? 2008 yılının son aylarında ABD’de ortaya çıkan ve tüm dünyayı olumsuz etkileyen ekonomik gelişmelere 2008 Ekonomik Krizi ya da Mortgage Emlak Krizi denir.

Mortgage Emlak Krizi Neden Çıktı?

ABD’de kira öder gibi aylık ödeme yaparak konut sahibi olmayı mümkün kılan mortgage sistemi 10 trilyon dolarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük piyasası konumundaydı. ABD’nin önde gelen finans kuruluşları 2003’ten 2008’e dek geri ödeme yapması düşük ihtimalli görülen orta ve alt gelirden insanlara kontrolsüzce değişken faizli kredi verdi. Değişken faizli kredilerin sabit faizli kredilerden farkı ilk iki yıl düşük faizli olması ancak daha sonrasında ödenecek faizin uluslararası piyasalara göre belirlenmesiydi. 2008 yılına gelindiğinde 10 trilyon doların 1,5 trilyon dolarını bu değişken faizli, yüksek riskli krediler oluşturuyordu.

Bankalar faizleri artırınca emlak piyasası durgunlaştı, kiralar düştü ve gelir sağlayamadığı için borcunu ödeyemeyen milyonlarca kişi ortaya çıktı, pek çok ailenin konutuna el kondu. Bireysel yatırımcılar krizde tutunamazken kurumsal yatırımcılar da zor durumda kaldılar. Bear Stearns Mart, Lehman Brothers, Merrill Lynch gibi değeri 173 milyar doların üzerindeki 13 banka battı. Bazı bankalar satılırken bazıları da alıcı bulamayarak iflaslarını açıkladılar. Basit bir kredi krizi olarak başlayan Mortgage Emlak Krizi, konut kredileriyle doğrudan doğruya bağlantılı olan inşaat sektörü gibi diğer sektörlere de sıçrayarak etki alanını artırdı ve bir süre sonra büyük bir finansal krize dönüştü. Krizin ABD ile kalmayıp İzlanda ve İngiltere gibi diğer ülkelere de sıçramasıyla dünya çapında bir kriz yaşanmaya başlandı.

Mortgage Emlak Krizinin Sonuçları

2012 yılına dek devam eden kriz etkilerini halen sürdürmektedir. ABD haricinde krizden en çok etkilendiği bilinen ülkeler İzlanda ve İngiltere’dir. Ayrıca dünya çapında borsada durgunluk yaşanmıştır. Doların değer kaybetmeye devam etmesiyle ABD trilyon dolarlar büyüklüğünde zarara uğramıştır ve toparlanmak için 700 milyar dolarlık kurtarma paketini onaylamıştır. Krizin sonrasında ülkeler yeniden aynı durumun yaşanmaması için bankaların kamulaştırılması ve banka borçlarına devlet güvencesi gibi önlemler almışlardır. Ayrıca ABD, sonunu hesaplamadan müşterilere kontrolsüzce mortgage kredisi dağıtan Deutsche Bank’a 14 milyar dolarlık tazminat davası açmıştır.